شهادت امام جواد در مشهد قم و کاظمین

شهادت امام جواد علیه السلام در چه روزی است؟

شهادت امام جواد علیه السلام در روز 30 ذی‌القعده سال 220 هجری قمری اتفاق افتاد. در سال جاری (1401 شمسی) شهادت امام جواد (ع) مصادف با روز پنج شنبه 9 تیرماه است. امام جواد (ع) که به امام محمد تقی نیز شهرت دارد نهمین امام شیعیان دوازده امامی می باشند. نام اصلی این امام معصوم محمد بن علی بن موسی است. امام جواد علیه السلام به خاطر بخشش و احسان زیادی که داشتند زبانزد خاص و عام بودند و به همین دلیل به جواد ملقب شدند. هر ساله در ایران و سایر کشورهای شیعه مذهب شاهد برگزاری مراسم عزاداری باشکوهی در روز شهادت امام جواد علیه السلام هستیم.

شهادت امام جواد (ع) در سال 1401 شمسی مصادف با روز پنج شنبه 9 تیرماه است.

زندگینامه امام جواد علیه السلام

محمد بن علی بن موسی فرزند امام رضا (ع)، نهمین امام شیعیان است که به جوادالائمه شهرت دارند. ایشان در روز دهم رجب یا نوزدهم رمضان سال 195 هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند. این امام معصوم عمر کوتاهی داشتند و تنها پس از 25 سال زندگی، در روز 30 ماه ذی القعده سال 220 هجری قمری به شهادت رسیدند. مستندات و روایات به جا مانده از آن دوره دلیل شهادت امام جواد علیه را مسمومیت اعلام می کنند.

امام جواد علیه السلام در زمان شهادت پدر گرامیشان تنها 8 سال داشتند. طفولیت عاملی شد تا گروهی از پیروان امام رضا (ع) در امامت ایشان تردید کنند. این گروه افراد دیگری چون احمد بن موسی (ملقب به شاهچراغ) را به عنوان امام آن عصر معرفی کردند. فرقه‌ های اهل حدیث، زیدیه، واقفیه و غلات در زمان امامت امام جواد علیه السلام در جامعه فعالیت داشتند که امام جواد در این بین بیش از همه غالیان را لعن و نفرین می نمودند. امام جواد علیه السلام در مدت 17 ساله امامت خود بیشتر از طریق وکلا و به شیوه نامه نگاری با شیعیان پیرو خود در ارتباط بودند. دوره امامت امام جواد علیه السلام مصادف با خلافت مأمون عباسی و معتصم عباسی بود.

امام محمد بن علی بن موسی فرزند امام رضا (ع)، نهمین امام شیعیان است که به جوادالائمه شهرت دارند.

دلیل و نحوه شهادت امام جواد علیه السلام

پس از شهادت امام رضا (ع) زمانی که مأمون به بغداد بازگشت (در سال 204 هجری قمری)، این را میدانست که شیعیان پس از حضرت ثامن الحجج (ع)، امام جواد علیه السلام فرزند گرانقدر ایشان را به امامت خواهند پذیرفت. از آنجا که مأمون متهم بود که امام هشتم (ع) را به شهادت رسانده است، نفرت شیعیان از او به اوج رسیده بود. در این احوال وجود امام جواد علیه السلام تهدیدی برای مأمون به حساب می آمد.

مأمون برای رفع این تهدید سعی در کنترل امام جواد (ع) می کند. خلیفه برای نیل به این مقصود  در سال 215 هجری قمری امام جواد (ع) را از مدینه به بغداد فرا می خواند. مأمون پس از دیدار با امام جواد علیه السلام تحت تأثیر علم، آگاهی و کمالات معنوی ایشان قرار گرفته و دخترش (ام الفضل) را به عقد ازدواج امام جواد در می آورد. (برخی منابع این ازدواج را مربوط به زمان ملاقات امام جواد با پدر گرامیشان در خراسان می دانند و برخی نیز آن را مربوط به پس از شهادت امام رضا می دانند.)

 پس از فوت مأمون، برادر او معتصم عباسی به خلافت می رسد. معتصم هشتمین خلیفه خاندان عباسی بود. او پس از رسیدن به خلافت، امام جواد و همسرش را با حالتی تبعید گونه از مدینه خارج و به بغداد آورد. معتصم سپس با همدستی جعفر بن مأمون (برادر زن امام جواد علیه السلام) به تحریک ام الفضل پرداخته تا با خوراندن سم باعث شهادت امام جواد علیه السلام شود. برخی از منابع موجود شهادت امام جواد علیه السلام را با سم و به دست همسرش تایید کرده اند. برخی دیگر از منابع نیز عامل شهادت امام جواد (ع) را سخن‌چینی دادرس بغداد، نزد معتصم دانسته اند. پس از شهادت امام جواد علیه السلام ایشان را در جوار پدر بزرگش موسی بن جعفر(ع) در مقبره قریش به خاک سپردند. محلی که بعدها تحت نام کاظمین تبدیل به یکی از محله های شهر بغداد شد.

پس از شهادت امام جواد علیه السلام ایشان را در جوار پدر بزرگش موسی بن جعفر(ع) در مقبره قریش (کاظمین امروزی) به خاک سپردند.

همسر و فرزندان امام جواد علیه السلام

امام جواد علیه السلام دو همسر داشتند. حضرت سمانه خاتون سلام الله علیها که کنیزی مومن بود و در ابتدا به مبلغ 70 دینار خریداری و سپس به همسری امام جواد (ع) در آمدند. هر هشت فرزند امام جواد (ع) از این زن مومن هستند. آرامگاه سمانه خاتون در شهر سامرا قرار دارد. پیکر سمانه خاتون که به سیده و مُکَنّی نیز شهرت داشت در حرم عسکریین به خاک سپرده شده است. مرقد این بانو در کنار زنان برجسته ای چون نرجس خاتون مادر امام زمان (عج)، حٌدَیث مادر امام عسکری (ع)، حکیمه دختر امام جواد (ع) قرار دارد.

همسر دیگر امام جواد علیه السلام ام الفضل دختر مأمون، خلیفه عباسی بود. بنا بر منابع موجود این ازدواج برای کنترل بیشتر امام جواد (ع) و کشف روابط ایشان با پیروانشان صورت گرفت. طبق برخی از مستندات سرانجام ام الفضل آن حضرت را با سم به شهادت رسانید. امام جواد علیه السلام از ام الفضل صاحب هیچ فرزندی نشد.

برگزاری مراسم عزاداری شهادت امام جواد در مشهد مقدس

هر ساله در سالروز شهادت امام جواد (ع) مراسم عزاداری با حضور اقشار مختلف مردم و زائران آستان قدس رضوی در جوار مرقد مطهر امام رضا (ع) برگزار می شود. برنامه های ویژه عزاداری در شب شهادت امام جواد علیه السلام عبارتند از: قرائت زیارت امام جواد (ع)، مدیحه سرایی و شعرخوانی، سخنرانی نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی، قرائت دعای امام رضا (ع) و قرائت زیارت امین الله! علاوه بر این هر ساله در مسجد گوهرشاد و صحن‌ های مختلف حرم مطهر رضوی نیز در شب شهادت امام جواد (ع) و سالروز شهادت امام جواد، برنامه‌ های ویژه ای برگزار می‌ شود. از جمله سخنرانان، مداحان و شاعران این مراسم می توان به حجت الاسلام و المسلمین ناصر رفیعی، حجت الاسلام والمسلمین راشد یزدی، حجت الاسلام والمسلمین سیدآبادی، آیت ا... علم الهدی امام جمعه شهر مشهد، آقای محمد وارسته، آقای محمد گلابگیر، آقای جواد اسلامی، آقای سید محمود صفاتی، حاج امیر عارف و... اشاره کرد.

برگزاری مراسم عزاداری به مناسبت سالروز شهادت امام جواد در مشهد مقدس

علاوه بر مشهد مقدس در کاظمین و در جوار مرقد مطهر امام موسی کاظم علیه السلام و امام محمد تقی علیه السلام هر ساله در سالروز شهادت امام جواد (ع) مراسم عزاداری باشکوهی توسط شیعیان مخلص ائمه اطهار برگزار می شود. در صورت تمایل به سفر در این ایام به مشهد مقدس یا کاظمین، جهت خرید بلیط قطار، بلیط هواپیما و رزرو هتل و ثبت نام در کاروان عتبات عالیات، می توانید با آژانس مسافرتی موج زمزم تماس بگیرید.