ولادت امام کاظم (ع) سفر به کاظمین و 6 نکته در معرفی باب الحوائج

ولادت امام کاظم (ع) چه روزی است؟

در مورد تاریخ دقیق ولادت امام کاظم علیه السلام بین علما و مورخان اختلاف نظر وجود دارد. به عنوان مثال  طبری ولادت امام کاظم را در ماه ذی‌الحجه اعلام کرده و طبرسی ولادت امام کاظم را در صفر دانسته است. برخی محل ولادت امام کاظم را مدینه و برخی دیگر منطقه ابواء دانسته اند. سال ولادت امام کاظم نیز مورد تردید قرار دارد و علما آن را 128 یا 129 هجری قمری اعلام کرده اند.

والدین امام موسی کاظم (ع)

پدر بزرگوار امام موسی کاظم (ع)، امام صادق علیه السلام، امام ششم شیعیان می باشند و مادر گرامی آن حضرت، حمیده خاتون علیها السلام معروف به حمیده پاک است. حمیده بانویی گرانقدر و عالمه بوده است. امام کاظم دو برادر تنی به نام های اسحاق و محمد دیباج دارد که در واقع فرزندان مشترک همین بانوی گرانقدر و امام صادق علیه السلام می باشند.  

معرفی حضرت موسی بن جعفر علیه ‌السلام

همانطور که بیان شد ولادت امام کاظم در یکی از سال های 128 یا 129 قمری بوده و شهادت ایشان نیز در سال 183 هجری قمری اتفاق افتاده است. ایشان امام هفتم شیعیان می باشند. امام کاظم بعد از شهادت پدر عالی قدرشان امام جعفر صادق علیه السلام به امامت رسیدند. ایشان به مدت 35 سال (از سال 148 تا 183 هجری قمری) رهبری شیعیان را بر عهده داشتند. امام کاظم با  چهار تن از خلفای عباسی (منصور، مهدی، هادی و هارون‌الرشید) هم عصر بودند. در آن دوران به دلیل ضدیت این چهار تن با مذهب تشیع فشار زیادی متوجه امام کاظم و پیروانشان شد. سرانجام امام موسی کاظم در عهد خلافت هارون الرشید و با نیرنگ و تبانی او به شهادت رسیدند.

کنیه امام موسی کاظم علیه السلام «ابو الحسن اول و ابو ابراهیم و ابو على» است و القاب آن امام گرانقدر عبارتند از: کاظم، صابر، امین، عبد صالح، نفس زکیه، زین المجتهدین، وفىّ و زاهر. از این بین لقب «کاظم» از سایر القاب مشهورتر است. لقب کاظم به واسطه کظم غیظ و چشم‌ پوشى از ستم ستمگران که از ویژگی های امام موسی (ع) بود به ایشان تعلق گرفته است.

ولادت امام موسی کاظم علیه السلام در ماه ذی الحجه یا صفر می باشد.

چرا به امام موسی کاظم (ع) باب‌الحوائج لقب می دهند؟

حضرت موسی‌بن‌جعفر معروف به باب الحوائج هستند به خاطر این که هر کسی که درب خانه حضرت مراجعه می‌کرد، محال بود که خواسته خودش را به حضرت بگوید و امام موسی کاظم (ع) بابت رفع گرفتاری او اقدامی نکند. اغلب خانه‌ها یک درب دارند، ولی حضرت موسی‌بن‌جعفر علیه السلام منزلشان را به شکلی درست کرده بودند که منزل ایشان دو درب داشت و یک درب اختصاص داشت به مردمی که از آن‌جا وارد خانه‌ی حضرت می‌شدند و درباره مشکلات خودشان با حضرت صحبت می‌کردند، محال بود که کسی از آن درب وارد شود و ناامید برگردد، لذا ازاین‌جهت که آن درب خاصی که هر کسی گرفتار بود از آن وارد می‌شد، به حضرت می‌گفتند باب الحوائج، این دربی است که حاجت‌ها برآورده می‌شود، حضرت موسی‌بن‌جعفر علیه السلام باب الحوائج الی الله بود و از طرف خدا مشکلات مردم را حل می‌کرد. (منبع)

مرقد مطهر امام کاظم علیه السلام

مرقد مطهر امام کاظم علیه السلام در شهر کاظمین عراق است. این حرم که به کاظمین و نیز جوادین معروف است مرقد مطهر امام کاظم و نوه ایشان امام محمد تقی مشهور به «محمد جواد» می باشد. کاظمین منطقه ای در شمال پایتخت عراق، یعنی بغداد است که نام خود را از مرقد این دو امام گرانقدر وام گرفته است.

در دوره خلافت منصور، زمانی که بغداد به عنوان پایتخت خلافت انتخاب شد، خلیفه باغ های اطراف شهر را که به شونیزیه مشهور بود، به عنوان مقبره خانوادگی انتخاب نمود و در سال 142 قمری نام مقابر قریش را بر آن نهاد. هشت سال پس از این نام گذاری در سال 150 قمری، جعفر فرزند منصور عباسی در گذشت و در این مقبره خانوادگی دفن شد. در سال 183 قمری امام موسی علیه السلام به دستور هارون (توسط زندانبان آن امام معصوم) در زندان مسموم و کشته شدند. پس از شهادت امام کاظم را در مقابر قریش دفن کردند.

بعدها با نظر امام جواد علیه السلام بر روی مرقد امام کاظم (ع) بقعه‌ای ساخته شد. زمانی که امام جواد علیه السلام را در سال 220 قمری مسموم کرده و شهید شدند. (این قتل به فرمان معتصم عباسی و بدست «ام‌الفضل» دختر مأمون که برادر زاده معتصم و همسر امام جواد بود صورت گرفت) او را نیز در جوار مرقد مطهر جدش امام کاظم (ع) به خاک سپردند. پس از آن بر قبر مطهر آن دو امام بقعه و عمارتی دیگر بنا کردند و آن را کاظمیه نامیدند.

تصویری قدیمی از کاظمین

طبق اسناد تاریخی به جا مانده، پس از شهادت امام کاظم و امام جواد علیه السلام، شیعیان پیرو آنها به تدریج در کنار این دو قبر مطهر ساکن شدند. هدف اصلی این تجمع حمایت از قبور این دو امام و پذیرایی از زائران آنها بود. این موضوع باعث شد که هسته اولیه شهر کاظمین شکل بگیرد. علاوه بر این مرغوبیت خاک این مکان، نزدیکی به رودخانه دجله، و نیز نزدیکی به سایر روستاها، مزارع و نخلستان های بزرگ، این محل را جهت سکونت مناسب کرده بود به طوری که منابع تاریخی دوران عباسی از سرعت رشد سکونت در منطقه مذکور و تبدیل شدن آن به عنوان بخشی از بغداد و محله‌ای از محله‌های آن خبر می دهد.

آذین و گلکاری کاظمین در روز ولادت امام کاظم (ع)

معماری حرم کاظمین

معماری کنونی ساختمان حرم مربوط به آغاز دوره صفویه است. در دوره های بعد بخش هایی به ساختمان اصلی اضافه شده است. در ساخت این بنای مذهبی می توان به راحتی جلوه های هنر و معماری دوره صفویه را در ایوان ‌های زیبا، کاشی‌کاری های معرق منحصر به فرد و آینه‌کاری های نادرش مشاهده کرد. مشخصه اصلی حرم دو گنبد طلایی آن است که هر یک بر روی یکی از مقابر قرار گرفته ‌است. در اطراف صندوق های خاتمی که قبرها را در بر دارد ضریح نقره ای کشیده شده است.

اگر از ایوان جنوبی به اولین رواق و بعد به درون حرم و گنبد خانه وارد شوید ابتدا در برابر مرقد مطهر امام موسی بن جعفر قرار خواهید گرفت. پس از آن و درست پشت سر ایشان ضریح مطهر امام جواد علیه السلام قرار گرفته است. در اطراف حرم مذکور چهار شبستان بزرگ وجود دارد و هشتی های جنوبی و غربی هر یک به ایوانی زیبا و بزرگ راه پیدا می کند. حرم و رواقها را سه صحن وسیع دربر می گیرد که صحن غربی «صحن قریش» نام دارد. برج و بارو و هفت دروازه صحن با معماری زیبای دوره قاجار و کاشی‌کاری و کتیبه های خارق العاده سبک قجری، چشم بیننده را به خود خیره می سازد. ساخت این بناها و تزئینات آن که بعدها به بنای اصلی اضافه شده اند مربوط به فرهاد میرزای قاجار (عموی ناصرالدین شاه) است.

اصلی‌ترین بازسازی ‌ها و تعمیرات حرم کاظمین در دوره صفوی انجام شده است. شاه اسماعیل صفوی در سال 926 قمری تمام بناهای حرم را تخریب و به جای آن بنای باشکوهی شامل صحن، حرم، دو گنبد جدید کاشی کاری شده و رواق هایی در چهار جهت احداث نمود. همچنین مسجدی زیبا با ستون های سترگ در قسمت شمالی حرم ساخت که هنوز هم پابرجاست. این مسجد به مسجد صفوی مشهور است. دو صندوق زیبای خاتم کاری شده که قبور مطهر را دربر گرفته به همراه آویزها و چلچراغ های قیمتی و فرش های اعلای ایرانی نیز در همین دوره به حرم اضافه شده است. به دستور شاه اسماعیل صفوی درهای حرم و رواق‌ ها را نیز با نقره پوشش دادند.

تصویری از حرم کاظمین. شیعیان، هر ساله روز ولادت امام کاظم را در این مکان جشن می گیرند.

برای تهیه بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل جهت مسافرت به کاظمین (در روز ولادت امام کاظم) و سایر عتبات عالیات می توانید از خدمات آژانس مسافرتی موج زمزم استفاده نمایید.