سیستم ترمز هواپیما

همانطور که می دانید ساختار بال و بدنه ی هواپیماهای مسافربری به علاوه ی موتورهای قدرتمند آنها، نیرو و کشش لازم را جهت پرواز این غول های آهنی و حمل وزن ده ها تنی مسافران و بارهای آنها فراهم می سازند اما آیا تا کنون اندیشیده اید که سرعت هواپیماها در حین پرواز، چگونه کاهش پیدا می کند و یا اینکه چگونه روی باند فرودگاه متوقف می شوند؟
با موج زمزم همراه شوید تا برایتان از سیستم ترمز این غول های آهنی بگوییم.

روش های ساده ای چون افزودن سوخت ورودی به موتورها و طراحی بدنه مطابق با قوانین نیوتن می تواند منجر به پیشروی و افزایش سرعت در هواپیماهای مسافربری شود اما بحث کاهش سرعت یا توقف آنها کمی پیچیده تر است و از قوانین و سیستم های مختلفی پیروی می کند.

اسپیدبریک یا اسپویلرهای کوچکی که روی بال‌ها یا بخش انتهایی هواپیما نصب شده است یکی از سیستم هایی هستند که به کاهش سرعت یا ارتفاع هواپیماها در حین پرواز کمک شایانی می کنند. این بالچه ها با استفاده از نیروی هیدرولیک و با درجه انحنای از پیش تعیین شده‌ای باز می شوند تا منجر به انحراف جریان هوای صاف از روی بال‌ها و بدنه هواپیما شوند.
برای توقف کامل هواپیما ها بعد از فرود هم علاوه بر حرکت بالچه ها که سبب کاهش نیروی برا توسط بال‌ها و جلوگیری ازپرواز ناخواسته هواپیما می شود، سیستم‌های دیگری نیز دخیل هستند.

پدال های ترمز آنگونه که در ذهنمان است در کابین خلبان نیز وجود دارد. این پدال های بزرگ جایی زیر پای خلبانان تعبیه شده است و به نوعی یک پدال چند منظوره به حساب می آیند.

ریورسر در واقع همان چیزی است که سبب می‌شود نیروی پیشران تولید شده توسط موتورها به جای پیش راندن هواپیما، این بار برعکس عمل کند و با اعمال فشار به سمت جلو، سرعت هواپیما را کاهش و یا در سرعت‌های بالا آن را به عقب براند. صدای غرشی که پس از تماس چرخ‌ها با زمین، از موتورها شنیده می شود نیز حاصل استفاده از همین سیستم است.

اگر قرار به مقایسه ی سیستم ترمز یک خودرو با یک هواپیمای مسافربری باشد، باید بگوییم که تفاوتهای بسیاری در این میان وجود دارد. همانطور که می دانید در خودروها تنها یک پدال ترمز وجود دارد و وقتی راننده تصمیم به توقف خودرو می گیرد، نیروی باز دارنده به طور مساوی میان چرخ ها تقسیم می شود این در حالی است که در هواپیما، خلبان تنها با فشردن بخش بالای پدال‌ها به صورت مستقل، ترمزهای دو سمت هواپیما را فعال می کند.

این تفاوت ها به سادگی در رانندگی با یک خودرو قابل لمس است. فرض کنید در جاده ای پوشیده از برف و یخ رانندگی می کنید، از این رو بدیهی است که میزان تماس لاستیک خودروی شما با سطح جاده کمتر باشد که همین امر نیز موجب می شود متوقف کردن خودرو فاصله ی بیشتری را طلب کند و با لغزش خطرناکی همراه شود.

حال اگر همین شرایط برای یک هواپیمای در حال فرود رخ دهد، اولین چیزی که به عدم انحراف هواپیما روی باند و کنترل آن کمک می کند، وزن چند ده تنی هواپیما است. پس از کاهش سرعت و تماس چرخ ها با سطح زمین نیز، خلبان با فشردن پدال ترمز و افزایش نیروی بازدارنده ریورسر به عدم انحراف هواپیما به طرفین، یاری می رساند.

با تمام اینها یک سیستم جلوگیری از لغزش نیز در هواپیماهای مسافربری تعبیه شده است که احتمال هرگونه لغزش ناشی از فشار نامساوی پدال‌های ترمز را به صفر می رساند؛ اینگونه است که مسافران و خدمه پرواز فرودی ایمن را تجربه می کنند و کمتر رخ می دهد که لغزشی احساس نمایند.